I- Phần mở đầu
Lướt thử qua một vòng trên mạng internet, các website công ty ở Việt Nam quá màu mè, cố gắng hiển thị thật nhiều thông tin sản phẩm, dịch vụ trên trang chủ, mà họ không biết rằng, khi truy cập vào sẽ làm trang chủ chậm, khách hàng nản lòng. Một website công ty chuyên nghiệp là một website đơn giản, khi người dùng cần họ sẽ click vào menu trên cùng hoặc bên trái (phải) , danh mục dịch vụ sản phẩm phải thể hiện rõ ràng.
Ngày nay trong thời kỳ bùng nổ của công nghệ đã góp phần truyền tải thông tin nhanh chóng thông qua hệ thống mạng toàn cầu. Mỗi cá nhân, tổ chức doanh nghiệp có thêm một kênh quảng bá thương hiệu mới thông qua internet. Vì vậy, việc
xây dựng một website để truyền tải thông điệp của mình đến toàn thế giới là một nhu cầu thiết thực và tất yếu phải làm.
Xây dựng một website cũng giống như tổ chức ấy khoát lên mình một bộ áo mới và hướng tới một môi trường hoàn toàn mới. Thế nên việc tạo một hình ảnh cho đẹp, một bộ mặt đẹp cho tố chức của mình để tạo sự chú ý và thành công trong trong môi trường ấy là mong muốn chính đáng của tất cả mọi cá nhân, mọi tổ chức và của mọi doanh nghiệp.
Xu thế ấy, dần dần đã hình thành nên một lực lượng đông đảo những người thiết kế đồ họa tham gia vào làm đẹp trong thế giới ảo ấy, làm cho xã hội ảo ngày càng trở nên đa hình, đa dạng hơn. Có những nhóm website đơn giản trong thiết kế nhưng cũng có những thiết kế rất cầu kỳ, hay những trang đơn thuần chỉ truyền đạt tin tức bằng chữ hoặc những trang truyền tải thông điệp qua hình ảnh, hay những đơn chỉ là tĩnh lặng cũng cũng những trang với hiệu ứng động uyển chuyển, mềm mại,… cũng như việc tất cả các thành phần xã hội điều tham gia sở hữu website riêng. Tất cả những điều đó đã tạo nên một môi trường thẩm mỹ trong thế giới ảo thật sự phong phú và đa dạng.
Nhìn các website nước ngoài của những tập đoàn lớn, ta thấy khi vào trang chủ một giao diện cực kì đơn giản, nhưng khi click vào menu dịch vụ hoặc sản phẩm số lượng thông tin như một kho tàng. Họ tập trung rất nhiều vào việc làm nội dung website thay vì cố gắng phơi bày tất cả thông tin họ đang có lên trang chủ.
Bài phân tích nghệ thuật trong giao diện Website sẽ đi vào phân loại và diễn giải nhằm đánh giá lại cái đẹp trong lĩnh vực website. Căn cứ theo sự phân tích về cái đẹp của website, chúng ta sẽ nhìn thấy được như thế nào là website đẹp . Từ đó xem xét lại môi trường website ở nước ta hiện nay về mức độ thẩm mỹ của trang web như thế nào? Thực trạng ra sao? Chúng có đẹp hay không? Và chúng ta nên làm gì để cho bộ mặt các website ngày càng đẹp hơn và ấn tượng hơn. Từ đó, xây dựng mục tiêu ngày càng hoàn thiện cái đẹp trong lĩnh vực này và phát huy sự sáng tạo của những nhà thiết kế nhằm tạo những bước phát triển mới trong thế giới ảo ngày nay.
II - Các nhìn của mỗi người về web:
2.1 Thế nào là một website thiết kế đẹp ?
Cái đẹp được nhận định thông qua thế giới quan và nhân sinh quan của mỗi người. Quan niệm về cái đẹp của mỗi người có thể không giống nhau do môi trường sống, kinh nghiệm sống và trình độ thẫm mỹ, trình độ nhận thức của mỗi cá nhân. Việc đánh giá cái đẹp phụ thuộc vào cá nhân của mỗi người. Tùy vào mỗi môi trường mà việc đánh giá cái đẹp có phần thay đổi. Do vậy có những việc mà đối với người này là đẹp nhưng đối với người khác thì không. Tuy nhiên, trong một xã hội, trong cùng một môi trường sống, quan niệm cái đẹp gần giống nhau vì họ có sự ảnh hưởng chung của xã hội và điều kiện ảnh hưởng đến thế giới quan của họ. Vì vậy, có thể gói gọn lại cái đẹp có thể được cho là đẹp khi số đông xã hội chấp nhận và đồng ý cho nó là đẹp. Trong thế giới của website, quan niệm về cái đẹp cũng không có sự khác biệt.
Một website đẹp sẽ được đánh giá thông qua các tiêu chí mà chúng ta sẽ phân tích tiếp theo sau đây:
2.1.1 Thiết kế phù hợp với từng nội dung website
a. Thiết kế giao diện website tin tức
Đặc điểm của dạng web tin tức là truyền tải nhanh chóng và chính xác thông tin, sự kiện diễn ra trong xã hội. Vì vậy, một web tin tức thành công khi nó đáp ứng được mục tiêu này. Vì vậy việc thiết kế cho dạng website tin tức cũng phải được đặt tiêu chí này lên hàng đầu.
Để truyền tải thông tin được nhanh chóng thì nội dung của web sẽ là chữ nhiều và hình ảnh minh họa ít. Chữ nhiều, hình ít để bài viết được download nhanh chóng, khi phóng viên viết bài xong thì có thể upload ngay trên website mà không cần phải thiết kế hình ảnh. Dòng truyền tải thông tin đến người đọc sẽ diễn ra nhanh chóng những sự kiện diễn ra ngoài xã hội.
Nhằm giảm thiểu dung lượng để hệ thống được truy cập nhanh chóng thì các thành phần tham gia vào trang trí cho website như các kiểu tiêu đề, các kiều liên kết, kiểu menu, cũng phải được đơn giản hóa, tránh sử dụng hình ảnh năng nề ảnh hưởng đến tốc độ truy cập. Hình ảnh động, hiệu ứng phức tạp của hình ảnh củng phải hạn chế tối đa để tránh rối mắt cũng như giảm nhẹ dung lượng của web.
b. Thiết kế web thương mại điện tử
Đặc điểm của thể loại này là hiển thị hình ảnh nội dung sao cho doanh nghiệp bán được hàng nhanh nhất và nhiều nhất. Trang web tồn tại như một kho hàng ảo. Việc sắp xếp và trưng bày hàng hóa phải hợp lý để khách hàng tìm ra sản phẩm mà họ cần nhanh nhất. Đồng thời phải kích thích được nhu cầu mua hàng của người duyệt website. Hàng hóa được phân loại ra thành từng nhóm và được phân lớp hiển thị ra ngoài theo mức độ quan trọng. Những nhóm mặt hàng bán theo mùa, những mặt hàng khuyến mại cần được làm nổi bật khi bước vào cửa hàng. Màu sắc và kiểu thiết kế giao diện website của những khu vực này cũng phải được làm nổi trội hơn các thành phần khác trong một trang thiết kế.
Thông điệp truyền tải đến người mua hàng sẽ thông qua chữ và hình ảnh. Việc này hoàn toàn khác với qui trình mua hàng ngoài thực tế. Người mua hàng ảo chỉ nhìn thấy sản phẩm muốn mua thông qua hình ảnh và những dòng chữ mô tả sản phẩm. Vì vậy, hình ảnh của phẩm phải được chụp ảnh và xử lý đẹp mắt nhất. Một sản phẩm có thể hiển thị ở nhiều góc độ khác nhau. Việc mô tả sản phẩm cũng phải rõ ràng chi tiết.
Qui trình thanh toán qua website cũng phải được hiển thị rõ rằng các bước để tạo niềm tin cho khách hàng
c. Web cá nhân
Thể loại web cá nhân rất phong phú về mặt thiết kế vì trang website được lập nhằm giới thiệu bản thân một cá nhân nào đó. Mỗi cá nhân sẽ có một cá tính khác biệt tùy theo lĩnh vực ngành nghề mà họ tham gia công tác như ca sĩ, người mẫu, bác sĩ, nhà thiết kế thời trang, người thiết kế đồ họa, nhà chính khách,…
Tùy vào cá tính của cá nhân, website sẽ phải thể hiện được cá tính của họ. Giao diện website của một ca sĩ ắc hẳn phải có sựa khác biệt với một chính khách, hay một bác sĩ không thể nào có một giao diện giống như một nhà thiết kế. Website sẽ đẹp khi thể hiện được cá tính của người chủ sỡ hữu đồng thời truyền đạt được thông tin mà cá nhân muốn truyền tải đến người xem
d. Web của tổ chức, cơ quan:
Tùy vào tổ chức, cơ quan mà phong cách thiết kế được chọn lựa phù hợp. Ví dụ như một tổ chức chính trị và một hiệp hội nông dân thì không thể dùng chung một phong cách thiết kế. Một tổ chức phòng chống AIDS thì ắc hẳn sẽ có một bộ mặt khác với một câu lạc bộ HipHop.
Nói tóm lại, tùy thuộc vào từng loại hình hoạt động của chủ sở hữu, tùy vào tiêu chí thông điệp mà website truyền đạt mà website sẽ được thiết kế phù hợp với mục đích ấy. Một website đẹp trước tiên là phù hợp với mục đích sử dụng, đối tượng sở hữu và đối tượng người xem
2.1.2 Màu sắc hài hòa
Màu sắc có tác dụng mạnh mẽ và quyết định sự thành công hay thất bại của một trang web. Người dùng sẽ lưu lại lâu hay mau phần nhiều do yếu tố màu sắc.
Bản thân mỗi màu sắc đều mang vẻ đẹp riêng của nó, không có màu nào xấu cả. Tuy nhiên nếu chúng ta đặt các màu sắc lại gần với nhau thì cần phải tuân thủ các qui luật sáng tối, luật tương phản, luật chính phụ, … nhằm tạo một sự hài hòa của toàn trang web. Trên thực tế có rất nhiều kiểu phối màu khác nhau như phối màu tương đồng, phối màu tương phản, màu đơn sắc,.. Vì vậy để một trang web thành công về màu sắc thì người thiết kế cần nắm rõ nhưng qui luật này và vận dụng đúng qui tắc của màu sắc. Bất kỳ sự bất hợp lý nào cũng sẽ gây sự phản tác dụng của trang web.
Độ tương phản trong cách phối màu cũng chỉ nên ở mức vừa phải không quá tương phản. Ví dụ như nền màu đen thì không nên dùng text màu trắng, vì như vậy làm cho chữ màu trắng quá nổi bật gây chói mắt và khiến người xem không thể lưu lại lâu được tại website của mình. Tương tự như vậy với sự tương phản thấp không hợp lý người xem sẽ không nhìn rõ chữ gây khó đọc. Về tỉ lệ màu trong cùng một trang cũng cần phải tuân thủ yếu tố chính phụ. Màu chủ đạo trên web site sẽ là màu chiếm đa số diện tích trên trang, tiếp theo sẽ là một màu tương phản thứ nhất, và một màu tương phản thứ 2. Cả 2 màu này sẽ hỗ trợ cho màu chủ đạo làm nổi bật toàn trang web.
Màu sắc của trang web cũng được quyết định theo tổng thể hệ màu sắc trong hệ thống nhân diện thương hiệu của công ty. Chẳng hạn như công ty có hệ thống nhận dạng với màu sắc chủ đạo là màu xanh thì website của công ty cũng chi có thể có màu chủ đạo là màu xanh. Bất kỳ một màu chủ đạo khác được cùng sẽ làm mất đi tính thống nhất của một thương hiệu.
Việc dùng màu sắc hợp lý sẽ tạo nên cái đẹp trong một trang web. Vì vậy việc đánh giá một website đẹp hay không đẹp thì màu sắc là một trong những nhân tố quyết định.
2.1.3 Bố cục rõ rằng, liên kết trang hiệu quả
Tùy vào thể loại website mà trên giao diện có thể chia ra nhiều cột, nhiều cụm thông tin, hay không.
Với thể loại web tin tức, web thương mại điện tử, web các tổ chức,…thông thường được chia nhiều cột và nhiều block thông tin. Mỗi block sẽ chứa đựng một nội dung độc lập để tạo sự dể dàng trong việc xây dựng hệ thống dữ liệu và hiển thị dữ liệu ra giao diện. Những dạng web này sẽ có rất nhiều chức năng vì vậy việc sắp xếp gọn gàng, ngay thẳng, đơn giản về thiết kế sẽ tốt hơn trong việc hiển thị thông tin. Sự sắp đặt rối rắm, lộn xộn sẽ gây khó khăn cho người xem đồng thời sẽ gây khó khăn cho việc xây dựng hệ thống web trong việc đưa dữ liệu từ hệ thống lên giao diện bên ngoài.
Với các thể loại web cá nhân, do nhu cầu đặc biệt là thể hiện được cá tính của cá nhân và do thể loại này lượng thông tin truyền đạt đến người xem thường ít và đơn giản nên việc thiết kế giao diện sẽ tự do và phóng khoáng hơn. Trên một màn hình web, người thiết kế sẽ tự do thể hiện ý tưởng và sắp đặt đối tượng đồ họa bất kỳ vị trí nào mà người thiết kế thấy phù hợp.
2.1.4 Về mặt nội dung trang web.
Trang web đẹp phải đảm bảo được nội dung chính xác, ngôn từ sử dụng phải đúng, phải thật và phù hợp với thuần phong mỹ tục của xã hội. Nội dung phải phù hợp với qui định của nhà nước, không vi phạm pháp luật. Khi nào dùng chữ nhiều, khi nào dùng hình ảnh nhiều đó cũng cần phải cân nhắc cẩn thận. Tùy vào mục tiêu truyền đạt của thông tin.
2.2 Phân tích hiện trạng tại Việt Nam
Để xây dựng lên một website, chúng ta cần ít nhất 2 nhóm kỹ thuật để xây dựng nên.
Thứ nhất, là người thiết kế giao diện website. Người này là những người có khả năng thẳm mỹ và kỹ thuật thể hiện tốt để lên ý tưởng, định hình, xây dựng, sắp xếp bố cục, chọn màu sắc để tạo ra giao diện đẹp mắt và hợp lý.
Thứ hai, là người lập trình web. Người này sẽ xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, lập trình hệ thống để hiền thị dữ liệu từ cơ sở dữ liệu ra bên ngoài cho người sử dụng xem theo giao diện được thiết kế trước đó của người thiết kế đồ họa.
Dựa theo những sơ sở phân tích về cái đẹp trong website ở phần trên như nội dung, thể loại, bố cục, màu sắc,…. Chúng ta sẽ nhận ra rằng website ấy có đẹp hay không, hiện tại nó đang nằm ở mức độ nào. Từ đó chúng ta phân nhóm lại trong môi trường website của Việt nam về các mức độ thẩm mỹ của từng trang web.
2.2.1 Những trang web không đẹp
Đây là nhóm trang website mà có giao diện đồ họa không tốt. Thể loại còn tồn tại rất nhiều các site của Việt Nam. Giao diện không hấp dẫn, màu sắc buồn tẻ, kỹ năng dùng hình ảnh và xử lý hình ảnh không tốt. Nguyên nhân của sự tồn tại thể loại này được xuất phát từ các lý do sau:
Đây là sản phẩm của những người không có kiến thức về thẩm mỹ và không được đào tạo về kỹ năng thiết kế đồ họa. Họ là những người lập trình chuyên nghiệp, họ rất giỏi về khả năng công nghệ thông tin. Nhưng họ không quan tâm đúng mức đến cái đẹp của website. Sản phẩm website của họ làm ra nhưng không có sự hỗ trợ của người thiết kế đồ họa. Dẫn đến trang web, mặc dù chạy rất tốt nhưng về giao diện thì buồn tẻ, không thu hút người xem.
Trang web cũng có sự tham gia của người thiết kế đồ họa. Tuy nhiên và kỹ năng của những người thiết kế đồ họa không tốt. Kỹ năng của người thiết kế đồ họa chưa đủ để tạo nên một trang web đẹp có thể do họ chưa đủ kinh nghiệm, họ chưa được đào tạo đúng mức, họ chưa nhận thức được thế nào là đẹp, thế nào là không đẹp. Trong tình hình giáo dục đào tạo nghề hiện nay, việc cho ra những lực lượng nhân sự không đạt chất lượng cho ngành thiết kế web không phải là không có. Vì thế nó ảnh hưởng chung đến chất lượng giao diện website của Việt nam hiện nay.
Với thể loại này, trang web được thiết kế với site nhỏ quá, do làm theo tiêu chuẩn màn hình cũ, nên chuyển qua màn hình lớn trang web co cụm lại giữa màn hình, và bỏ những khoảng trống 2 bên rất nhiều.
Mặc dù ở trang sinhdoi.com về màu sắc và tổng thể trang web rất đẹp, nhưng khoảng trống xung quanh rất nhiều khi xem ở màn hình 1440×900px, tạo ra sự lãng phí về diện tích của trang web. Chắc chắn theo xu thế hiện nay, trang web này cũng sẽ phải được xây dựng lại cho phù hợp để đạt hiệu quả hơn.
2.2.3 Những thiết kế website theo phong cách mới
Hiện nay, các website được thiết kế theo chuẩn màn hình mới, diện tích được mở rộng, trang web thông thoáng, khoảng cách rộng rãi. Cùng với việc hội nhập vào trào lưu của thế giới, các trang web hiện đại được xử lý rất trong, long lanh và bóng bẩy. Các hiệu ứng nổi khối, ứng dụng gradient tạo nên các thành phần trang trí hấp dẫn và bắt mắt. Những ICON được tạo từ khối giả 3D tuyệt đẹp đã góp phần cho website thu hút hơn.
Ngoài ra, việc truyền tải dữ liệu ngày càng được nâng cấp góp phần thuận lơi cho việc đưa film, nhạc vào web, những hình ảnh chuyển động có dung lượng cao ngày càng được nhiều web sử dụng
Trong phong cách mới ngày nay, người ta đã nhận thức được tầm quan trọng của người thiết kế đồ họa tham gia trong việc xây dựng một website. Người thiết kế đồ họa không thể thiếu trong quá trình xây dựng website, họ góp phần tạo trang web có phong cách riêng, ấn tượng, hấp dẫn trong mắt người xem
2.2.4 Những thể loại web đặc biệt
Đường truyền internet ngày càng lớn, tạo sự phát triển đột phá của những thể loại web truyền tải dung lượng lớn như web flash, game online, phim ảnh, nhạc,…
Thể loại Web Flash:
Là loại web được ứng dụng công nghệ làm chuyển động của phần mềm Adobe Flash. Đặc điểm thể loại này là hình ảnh và nội dung được hiển thị với những hiệu ứng mịn màn, uyển chuyển, sắc xảo, mạnh mẽ. Do công nghệ hỗ trợ tốt, nên thường những dạng web này rất đẹp, nó cuốn hút người xem vào những chuyển động và âm thanh trong web. Việc bố cục trang và dùng màu sắc được sử dụng tự do nên sẽ giúp cho người thiết kế phát huy hết sự sáng tạo của họ để tạo ra một trang web đặc biệt ấn tượng.
Tại Việt Nam, thể loại này cũng được dùng, nhưng vẫn còn hạn chế do đường truyền internet và trình độ kỹ thuật của người thực hiện.
Lúc chuyển động thật nhanh, lúc chậm dần, lúc dừng lại. Sự kết hợp khéo léo các kỹ thuật chuyển động nhanh chậm của trong flash một cách nhuyền nhuyễn tạo nên sự độc đáo trong thể loại này. Các hiệu ứng hình ảnh như xoay chuyển, làm mờ dần, đổi màu,… lồng ghép những chuyển động của hình ảnh, tạo nên tông thể một trang web flash luôn thu hút người xem.
2.3 Xu hướng phát triển
Đẹp hôm nay, những chưa hẳn ngày mai sẽ đẹp. Cho nên việc luôn vận động để theo kip thời đại là tất yếu phải thực hiện. Trong thế giới ảo thì tốc độ thay đổi cực kỳ nhanh. Việc đường truyền internet cao, công nghệ máy tính thay đổi sẽ dẫn đễn sự thay đổi về thiết kế trên website. Có thể nó sẽ rộng hơn, công nghệ film ảnh, TiVi online sẽ được ứng dụng mạnh mẽ hơn. Hình ảnh 3D thực sự sẽ được ứng dụng, công nghệ truyền tải không chỉ hình ảnh và chữ mà còn có thể là mùi, vị,…Thế giới luôn vận động và thay đổi, vì vậy công nghệ web cũng sẽ thay đổi ngày càng tiện ích, hiệu quả và thú vị hơn.
Vì vậy, việc nâng cấp website sẽ luôn luôn được thực hiện, đây là lý do tốt giúp cho người thiết kế ra sức thể hiện khả năng để góp phần xây dựng nên những trang web đẹp, hiệu quả và có tính đột phá. Tạo cho môi trường web, phong phú và đa dạng hơn.
III- Kết thúc bài
Đối với mỗi cá nhân, tổ chức hay doanh nghiệp thì website của họ chính là hình ảnh của họ trong môi trường internet. Vì vậy, ai cũng muốn cho hình ảnh của mình thật đẹp, thật thu hút. Chính vì thế, trong thế giới internet đã hình ảnh hình thành nên một nền mỹ thuật mới đó là tính mỹ thuật trong internet. Giá trị đẹp đẽ của trang web nó nằm ở đâu, việc đánh giá đẹp xấu thế nào. Thế giới ảo thật phong phú, từ đó mở ra một cánh cửa rộng lớn trong việc thẩm định lại cái đẹp trong
thiết kế website . Đây là một môi trường mới, đa dạng và phong phú và vì thế mà công việc xem xét lại cái đẹp của những trang web là một điều hết sức thú vị.