Nghề thiết kế web, "mỏ vàng" hay "mỏ than"

Định hướng nghề nghiệp của mỗi người khác nhau, công việc nào cũng vậy chỉ cần chuyên tâm và làm tốt công việc của bạn, công việc sẽ trả cho bạn cái giá xứng đáng. Nghề của tôi cũng vậy, nghề thiết kế web cho các doanh nghiệp, cá nhân muốn kinh doanh trực tuyến và quảng bá sản phẩm dịch vụ trên internet.

1. Lắm gian truân.

Cụm từ "thiết kế web" trên Ông Gồ cho bạn cả tá kết quả tìm kiếm, mức độ khốc liệt của nghề đã làm cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này ngày càng cạnh tranh khốc liệt hơn. Để làm được việc đó bạn phải tìm cách giảm giá thành sản phẩm và tăng chất lượng dịch vụ, những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thiết kế web không ít, nhưng chỉ một chút sàng lọc bạn có thể tìm ra được những doanh nghiệp hoạt động thực sự cụ thể.

Cho đến thời điểm viết bài này tôi đã có 6 năm 9 tháng trong nghề thiết kế web, công việc thiết kế web là gì ? Nói đại loại là nếu bạn chọn nghề này doanh nghiệp của bạn cần ít nhất có 2 bộ phận chính là thiết kế đồ họa cho trang web và lập trình tính năng cho trang web. Để giảm giá thành sản phẩm, doanh nghiệp buộc các "tay thợ" ở Việt Nam phải làm kiêm luôn nhiều thứ, vừa thiết kế đồ họa vừa làm ra tính năng luôn. Vì khách hàng muốn "giá rẻ" và doanh nghiệp thiết kế web không thể tăng lương cho các tay thợ này vì không đủ chi phí để làm điều đó.

 
Ở Việt Nam các trung tâm đào tạo nghề thiết kế web không ít, bạn có thể tìm thấy cho mình những tay thợ thực sự như tại các trung tâm như Nhất Nghệ vì ở đây họ đào tạo cái doanh nghiệp cần chứ không như tại các trường cao đẳng đại học, học "tùm lum" ra trường "chả biết gì" mặc dù cũng mang danh học "thương mại điện tử" và "thiết kế website".

Khởi đầu của tôi từ đây, cũng chính là từ cái đam mê và để mưu sinh tôi đã đi làm ở nhiều công ty, du lịch có, phần mềm có, bán hàng có ... và đa phần là công việc IT và cũng học được khá nhiều từ các Sếp cũ của mình. Khi bắt đầu thành lập doanh nghiệp, đứa con đầu lòng của tôi được gây dựng do tôi và một số anh em trong team của tôi gầy dựng nên. Tôi đã mơ tưởng tới màu hồng với suy nghĩ thiển cận và cảm quan của một chú ngựa non háu đá không biết đối thủ của mình. Ở cái đất Sài thành này, để tìm kiếm khách hàng có phần dễ dàng hơn so với các địa phương khác vì số lượng doanh nghiệp đông "nhà nhà là doanh nghiệp". Giá của một trang web lúc bấy giờ cũng cao từ 5 đến 10 triệu đồng một trang và có trang vài chục đến vài trăm triệu đồng tùy tính năng và giao diện có hấp dẫn không và một số người đã đổi đời từ công việc thiết kế web. Chính vì vậy cuộc sống của tôi cũng khá dần ở một khía cạnh nào đó thì tốt hơn so với "thằng làm thuê".

Để tuyển các "tay thợ" đủ "lành nghề" là công việc không đơn giản, khi không tìm được các tay thợ cần tôi bắt đầu đào đầu vào học, mỗi lần học và tìm ra một vấn đề tôi lại cảm thấy hạnh phúc. Suy nghĩ rằng sản phẩm tốt sẽ có khách hàng quan tâm. Nhưng khách hàng Việt đâu nghĩ vậy, họ chỉ nghĩ rằng giá rẻ và dịch vụ tốt nhưng chẳng có gì chứng minh điều đó cho khách hàng thấy mặc dù đã cố gắng nhưng họ chẳng hiểu gì về kỹ thuật. Lúc "lên voi" khi "xuống dog" làm tôi cảm thấy nản lòng. Đôi lúc không còn tâm huyến với nghề nữa, các anh em trong team cũng tìm những công việc khác nhau rời bỏ tôi để phải "mưu sinh" cho gia đình nhỏ của họ.

Tôi chợt nhật ra rằng, "Đời đâu chỉ có vậy" hổng kiến thức về kiếm soát doanh nghiệp, hoạch định doanh nghiệp và chính vì vậy tôi đã lao đầu vào học. Học đủ thứ, tôi bắt đầu bới móc các khóa học kinh doanh, hội thảo kinh doanh... để lao đầu vào học. Sau một thời gian "lên rừng dụng võ" tôi "tự" cho rằng mình đã đủ "level" để quản lý doanh nghiệp. Tôi áp dụng đủ mọi kiến thức của các doanh nghiệp "tầm vóc" cho doanh nghiệp của mình. Nhưng một lần nữa lại thất bại, vì không biết doanh nghiệp mình đang ở đâu và văn hóa của mỗi doanh nghiệp khác nhau rất nhiều. Khi áp dụng vào khập khiễng và không phù hợp, tôi đã nhìn lại toàn bộ "cuộc hành trình" của mình bằng suy nghĩ và cảm nhận rất riêng của mình.

Sự khốc liệt của ngành thiết kế web không chỉ là đối thủ quá nhiều, các đơn vị thiết kế website sẵn sàng giảm giá thiết kế website 500k. Một cái giá không tưởng, họ lợi nhuận ở đâu để nuôi những "tay thợ" đủ lành nghề ! sản phẩm có đủ chất lượng !. Sự khốc liệt của nó còn thể hiện luôn từ chính những "tay thợ" của tôi tự ra ngoài và sinh "đứa con" của mình. Nhưng đa phần họ cũng chỉ "sớm nở tối tàn" và sớm rời bỏ con đường thiết kế web. Và chính tôi cũng đã từng rất nhiều lần muốn rời bỏ cuộc chơi thiết kế web vì những lo toan trong cuộc sống.

2. Khách hàng Việt.

Một sự thật đáng buồn cho những anh em tâm huyết với nghề thiết kế web là "đa phần" khách hàng Việt dường như họ xây dựng trang web ra để "phục vụ cho họ". Họ không quan tâm tới công ty thiết kế web tư vấn cho họ cái gì ? và làm gì cho họ. Có những con người tâm huyết với nghề sẵn sàng có những ý tưởng tốt cho khách hàng có sự khác biệt, nhưng đổi lại chỉ nhận được cái "lắc đầu" buồn của họ. Vì cái khó của họ cũng không phải là không có, họ chẳng hiểu gì về trang web và không hiểu biết nguyên tắc thiết kế. Chính vì vậy, một trang web hoàn thành có khi mất vài tháng nhưng giá trị chỉ có vài triệu. Và cũng phải cảm nhận một điều không phải công ty thiết kế web nào cũng có kiên nhẫn và tư vấn cho họ cái họ cần.

Khách hàng Việt là vậy, họ muốn giá tốt, muốn đẹp, muốn rẻ và muốn làm theo "cái tôi" của mình cho trang web của mình nhưng chính bản thân họ nghĩ đó là đúng. Tìm hiểu thị trường trực tuyến rất thú vị, một trang web ra đời ngày nay cực đơn giản. Quan trọng là định hướng nội dung trang web và để trang web mang theo cái cá tính riêng và để doanh nghiệp hoạt động hiệu quả với trang web.

Mặt khác có rất nhiều công ty thiết kế web hình thành theo mô hình "rất sinh viên", họ làm đề kiếm tiền và không có định hướng. Dẫn đến khi họ "sụp đổ" các trang web này bơ vơ giữa chợ và người chủ trang web lại "tiền mất tật mang" và các doanh nghiệp đã "lỡ" làm web mang xu hướng "phòng thủ" với các công ty thiết kế web. Đây là một sự thật đáng buồn cho các doanh nghiệp thiết kế web đang hoạt động và các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Tuy nhiên không phải khách hàng nào cũng vậy, có những khách hàng sẵn sàng trả chi phí cao cho một trang web để đổi lại họ có được trang web như ý với nội dung hay, chất lượng tốt và việc hoạch định kinh doanh đúng đắn cũng như đánh giá tầm quan trọng của trang web sẽ giúp doanh nghiệp thành công. Khi mà ông GỒ ngày càng bá đạo thì nội dung trang web muốn hiển thị trên Google ngày càng khó khăn hơn. Chính vì vậy để có một trang web chất lượng cần phải hiểu được tầm ảnh hưởng của nó và những việc nên làm.

3. "Mỏ vàng" hay "mỏ than".

Có rất nhiều anh em của tôi thời còn "trai trẻ" sinh viên sẵn sàng cùng đam mê với tôi để thực hiện. Nhưng khi "lớn dần lên" họ đi theo những con đường "chắc nụi" hơn để mưu sinh. Tôi hiểu rằng họ chọn vậy là đúng vì việc đam mê cần cất lại để có thể nuôi cả gia đình nhỏ của họ và có một tương lai vững vàng hơn. Tôi chỉ nghĩ rằng mình chưa đủ kinh nghiệm và bản lĩnh để thuyết phục họ đi theo con đường của mình. Và một lần nữa họ đã rời bỏ cuộc chơi thiết kế web.

Nhìn lại thị trường theo những thống kê riêng, theo số liệu nghiên cứu của TheBusiness.vn thì thị trường chỉ còn khoảng "gần 1000 doanh nghiệp trên khắp Việt Nam cung cấp dịch vụ này so với con số gần 6000 doanh nghiệp trước đây". Bản thân số lượng đã nói lên sự thanh lọc đáng sợ của nó. Chính vì vậy nếu chọn con đường không đúng cũng làm cho doanh nghiệp dễ dàng ra đi.

Nói như vậy nhưng không có nghĩa nghề thiết kế web không tìm kiếm được công việc, có rất nhiều công ty làm website cần những người đủ "sáng tạo" đủ độ "tâm huyết" để đi theo nghề này. Và những doanh nghiệp mới thành lập không hề nhỏ cũng như những doanh nghiệp ở thị trường ngoài nước. Và một tín hiệu lạc quan là các doanh nghiệp ngày càng quan tâm chú trọng đến nội dung, hình thức và kinh doanh trực tuyến trên internet vì nó là xu hướng của tất yếu. Khi mà chợ truyền thống ngày một ít dần để đổi chỗ cho các chợ online và xu hướng thanh toán trực tuyến qua internet ngày cành trở nên mạnh mẽ thì nghề thiết kế web được đặt đúng chỗ sẽ có đất dụng võ.

Nhờ những hoạch định con đường cho doanh nghiệp theo một hướng đi hoàn toàn khác, phục vụ các khách hàng với các dịch vụ giá trị gia tăng cao cấp cho trang web như chụp ảnh sản phẩm cho trang web, nội dung chuyên nghiệp cho trang web giúp cho khách hàng muốn có trang web thực sự họ chẳng cần làm gì ngoài việc "bỏ tiền". Tôi đã "ngóc đầu" được doanh nghiệp của mình lên theo những cá tính riêng và mang văn hóa riêng. Tuy doanh nghiệp vẫn còn nhiều điều phải làm nhưng tôi tự hào vì tôi đã có định hướng đúng và có những "tay thợ" đủ lành nghề cho trang web của khách hàng "ngon" nhất. Chúc các bạn đã và đang theo đuổi con đường này một "mỏ vàng" sẽ đến với bạn.